Bỏ thuế khoán, chuyên gia khuyên hộ kinh doanh dùng hóa đơn điện tử từ sớm

Chuyên gia khuyến nghị các hộ kinh doanh làm quen sớm với phần mềm bán hàng và hóa đơn điện tử để tránh lúng túng, giảm rủi ro vi phạm và chủ động thích ứng với quy định mới khi bỏ thuế khoán.

Từ năm sau, hình thức thuế khoán sẽ bị bãi bỏ. Hơn 5 triệu hộ kinh doanh chuyển sang tự kê khai, tự nộp thuế. Cơ chế mới giúp hộ kiểm soát tài chính tốt hơn, dễ tiếp cận vốn và thuận lợi khi muốn chuyển lên doanh nghiệp. Tuy nhiên, không ít hộ vẫn bối rối trong việc xác định doanh thu, kê khai, nộp thuế, xuất hóa đơn điện tử và lựa chọn công nghệ phù hợp.

Chuyên gia chỉ cách để hộ kinh doanh không “ngợp” với hóa đơn điện tử

Tại tọa đàm “Tháo gỡ vướng mắc chuyển đổi thuế khoán sang kê khai” do Tạp chí điện tử Nhà quản trị tổ chức ngày 10/12, bà Lê Thị Duyên Hải, Phó tổng thư ký Hội Tư vấn Thuế Việt Nam, lưu ý các hộ kinh doanh nên có sự chuẩn bị từ sớm, không nên đợi đến khi bắt buộc sử dụng hóa đơn điện tử mới thực hiện. 

“Kể cả khi doanh thu năm 2026 vẫn dưới 1 tỷ đồng và chưa thuộc diện bắt buộc phải sử dụng hóa đơn điện tử ngay lập tức, các hộ kinh doanh vẫn nên bắt đầu làm quen với việc sử dụng các phần mềm bán hàng”, bà nêu.

Bà Hải nhận định, việc sử dụng phần mềm bán hàng mang lại rất nhiều lợi ích, giúp tạo ra các hóa đơn bán hàng và quản lý doanh thu, hàng tồn kho tự động và cụ thể. Khi đã có thói quen sử dụng công nghệ này, việc chuyển sang xuất hóa đơn điện tử sau này sẽ trở nên rất đơn giản, chỉ cần một thao tác nhấn nút trên phần mềm là đơn hàng sẽ trở thành hóa đơn hợp lệ.

Việc tập dượt và áp dụng sớm công nghệ này, ngay cả khi chưa bắt buộc, sẽ giúp hộ kinh doanh tránh được những cú sốc khi thay đổi chính sách, đồng thời giúp việc quản lý sổ sách, doanh thu trở nên minh bạch và dễ dàng hơn.

Thay vì lo sợ bị phạt, các hộ kinh doanh nên chủ động tiếp cận các công cụ hỗ trợ và chuẩn bị sẵn sàng cho lộ trình tuân thủ thuế trong tương lai.

Liên quan đến vấn đề xử phạt mà hộ kinh doanh lo lắng, trước đây, theo các quy định cũ, hành vi không xuất hóa đơn hoặc xuất sai thời điểm bị xử phạt rất nặng, tính tiền phạt trên từng tờ hóa đơn vi phạm.

Tuy nhiên, hiện nay, theo Nghị định 310, quy chế xử phạt đã có sự thay đổi tiến bộ hơn. Cơ quan chức năng sẽ tính đó là một hành vi vi phạm với tình tiết tăng nặng dựa trên số lượng hóa đơn, chứ không cộng dồn tiền phạt của từng tờ như trước. Theo bà, mức phạt vẫn là con số đáng kể, có thể lên đến hàng triệu hoặc chục triệu đồng, nhưng cách tính này đã giảm bớt áp lực hơn so với cơ chế cũ.

Ông Nguyễn Quốc Toàn, Chủ tịch HĐQT kiêm Tổng giám đốc Công ty cổ phần Phần mềm Effect, cho biết ở nhóm doanh nghiệp, phần mềm kế toán phải tuân thủ đầy đủ các quy định như Thông tư 200, Thông tư 133, trước đây là Thông tư 48, Thông tư 15 và sắp tới có cả Thông tư 99. Tất cả đều là chuẩn mực kế toán khá phức tạp.

Còn với hộ kinh doanh, Nhà nước quản lý theo hướng đơn giản và dễ thực hiện hơn. Hộ kinh doanh chủ yếu tuân theo Thông tư 78 về hóa đơn, Thông tư 88 về sổ sách kế toán, Thông tư 40 về kê khai thuế và gần đây có thêm Nghị định 70 thúc đẩy việc sử dụng hóa đơn điện tử.

Điểm khác biệt lớn nằm ở việc kế toán doanh nghiệp đòi hỏi kiến thức bài bản và quá trình thực hành nhiều năm. “Không thể kỳ vọng hộ kinh doanh tự học kế toán rồi vừa bán hàng vừa ngồi nhập liệu như doanh nghiệp. Điều đó bất khả thi cả về khả năng thực hiện lẫn chi phí đầu tư, từ máy tính đến phần mềm. Nếu áp dụng giống doanh nghiệp, chắc chắn hộ kinh doanh sẽ không làm được”, ông nêu.

Theo vị này, khi thấy có lợi, hộ kinh doanh tự khắc muốn áp dụng chứ không phải vì bị ép buộc. Ông cho biết phần mềm cần rẻ và phải nằm ngay trong thiết bị quen thuộc là điện thoại.

“Bây giờ, mọi người khi rảnh là cầm điện thoại. Vì vậy, ứng dụng dành cho hộ kinh doanh phải ở ngay trên điện thoại, dễ hiểu, dễ dùng, nằm trong tầm tay. Đó là kinh nghiệm lớn nhất mà chúng tôi rút ra trong quá trình phát triển phần mềm cho hộ kinh doanh”, ông nói.

Chuyên gia cảnh báo nguy cơ “sốc chính sách” khi hộ kinh doanh chuyển sang kê khai thuế

GS.TS Nguyễn Đức Thuận, Chủ tịch Hội các Nhà quản trị doanh nghiệp Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc chuyển hộ kinh doanh sang cơ chế kê khai thuế cần có lộ trình rõ ràng và giải pháp thực tế. 

Ông cho rằng cần tối thiểu 12-18 tháng để người dân và cơ quan quản lý thích ứng, đồng thời thủ tục kê khai phải được đơn giản hóa và số hóa với giao diện dễ sử dụng như ứng dụng ngân hàng. 

Việc phân loại hộ kinh doanh theo quy mô cũng rất quan trọng: hộ nhỏ nên áp dụng thuế khoán tối giản, hộ nhỏ và vừa kê khai theo doanh thu với thủ tục gọn nhẹ, còn hộ lớn cần từng bước chuẩn hóa để chuyển thành doanh nghiệp. 

Ông cũng đề nghị ngành thuế minh bạch cách ấn định doanh thu và duy trì đối thoại định kỳ để tháo gỡ vướng mắc. Với hóa đơn điện tử, cần khuyến khích nhưng không tạo áp lực, đồng thời tăng cường đào tạo và hỗ trợ để hộ kinh doanh hiểu và thực hiện đúng. 

Theo ông Thuận, nếu các kiến nghị này được cân nhắc, quá trình chuyển đổi sẽ thuận lợi hơn và tạo nền tảng cho sự phát triển bền vững của khu vực kinh tế này.

Luật sư Trương Thanh Đức, Giám đốc Công ty Luật Anvi, cho rằng cần xem xét lại quy định về xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thuế.

Theo vị luật sư, mức phạt hiện nay quá cao so với quy mô và thu nhập của hộ kinh doanh, gây ra sự sốc tâm lý cho người dân. Một lỗi chậm kê khai hay sai sót nhỏ bị phạt tiền triệu là quá nặng, có thể khiến người dân nản lòng và từ bỏ kinh doanh. Thay vì phạt nặng để răn đe, cơ quan quản lý nên ưu tiên nhắc nhở và hướng dẫn.

Đồng thời, ông cho rằng chính sách cần thiết kế khéo léo để tránh tình trạng người dân tìm cách "lách luật" bằng việc chia nhỏ quy mô hộ kinh doanh cho các thành viên trong gia đình đứng tên để hưởng mức thuế khoán thấp, như câu chuyện đã từng xảy ra với biểu giá điện sinh hoạt. 

“Chính sách thành công là phải khiến người dân tự nguyện tuân thủ vì thấy hợp lý và có lợi, chứ không phải tìm cách đối phó”, ông Đức nhấn mạnh.

View: 14